W kolejnym wpisie na blogu chcielibyśmy zwrócić uwagę na zmiany, jakie nastąpią w zakresie kwestii zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych („CRBR”).

Wprowadzone zmiany na mocy ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw znacząco wpłyną na działalność wielu przedsiębiorców, jak i nowych dodanych do listy podmiotów (także tych, które nie prowadzą działalności gospodarczej), w szczególności poprzez obowiązkowe zgłoszenie do funkcjonującego już CRBR.

Zgodnie bowiem z uzasadnieniem wyżej wymienionej ustawy, celem nowelizacji jest dostosowanie polskiego porządku prawnego do zmian przepisów unijnych wprowadzonych dyrektywą 5 AMLD (The Fifth Money Laundering Directive), która służyć ma „zwiększeniu transparentności przepływów finansowych dokonywanych w systemie finansowym, a co za tym idzie skuteczniejszemu funkcjonowaniu organów odpowiedzialnych za detekcję środków finansowych pochodzących z działalności o charakterze przestępczym lub służących finansowaniu działalności terrorystycznej”.

Warto również wskazać, że w większości (poza wyjątkami wymienionymi w ustawie nowelizującej) nowe przepisy wejdą w życie w dniu 31 października 2021 r.

Główne założenia nowych przepisów:

I. Rozszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do zgłoszenia w CRBR

Aktualnie, obowiązkiem zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych w CRBR objęte są:

1. spółki jawne;

2. spółki komandytowe;

3. spółki komandytowo-akcyjne;

4. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

5. spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Obowiązek ten został rozszerzony również na:

1. trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne:

a) mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub

b) nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w

imieniu lub na rzecz trustu;

2. spółki partnerskie;

3. europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;

4. spółki europejskie;

5. spółdzielnie;

6. spółdzielnie europejskie;

7. stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego;

8.  fundacje.

Przepis ustawy nowelizującej w zakresie, w jakim rozszerza obowiązek zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych na powyższe podmioty, wchodzi życie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej, tj. 30 października 2021 r. Natomiast, obowiązek dokonania zgłoszenia, tj. faktycznego wpisu beneficjenta rzeczywistego powinien być zrealizowany w terminie 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowelizującej. Oznacza to, że należy tego dokonać w okresie od 31 października 2021 r. do dnia 31 stycznia 2022 r.

Przykład: Spółki partnerskie wpisane do KRS do 30 października 2021 r. włącznie, mają obowiązek zgłosić beneficjentów rzeczywistych do CRBR w okresie od 31 października 2021 r. do 31 stycznia 2022 r. Spółki partnerskie wpisane do KRS po dniu 30 października 2021 r., mają obowiązek zgłosić beneficjentów rzeczywistych do CRBR najpóźniej w ciągu 7 dni od daty wpisania do KRS.

Uwaga! Z dniem 1 lipca 2021 r. wchodzą w życie przepisy dotyczące prostej spółki akcyjnej, w związku z czym od dnia 1 lipca 2021 r. spółki te powinny dokonać zgłoszenia do CRBR.

Ważne! Niezależnie od powyższego, należy pamiętać o aktualizacji danych w CRBR. Zgłoszenia aktualizacyjnego należy dokonać w terminie (bez sobót i dni ustawowo wolnych od pracy):

– w przypadku podmiotów, o których mowa w pkt 2-7:

1) 7 dni od wpisania zmiany danych w Krajowym Rejestrze Sądowym (tj. wpis konstytutywny, np. wszelkie zmiany związane ze zmianą umowy spółki)

albo

2) 7 dni od dokonania zmiany, jeżeli dla jej skuteczności nie jest potrzebny wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (tj. wpis deklaratoryjny, np. do zmiany członków zarządu, czy zmiany składu wspólników danej spółki).

– w przypadku trustów, o których mowa w pkt 1:

1) w terminie 7 dni od dnia dokonania ich zmiany.

II. Rozszerzenie osób uprawnionych do dokonania zgłoszenia do CRBR

Zgłoszenia do rejestru CRBR dokonuje osoba ustawowo uprawniona do reprezentacji podmiotu wymienionego w pkt 2 – 7 powyżej albo powiernik lub osoba zajmująca stanowisko równoważne w truście.

Dodany został również przepis, w którym osoba, o której mowa powyżej, dokonując zgłoszenia, będzie musiała podać:

1. imię i nazwisko;

2. obywatelstwo;

3. państwo zamieszkania;

4. numer PESEL albo datę urodzenia – w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL;

5. funkcję uprawniającą do dokonania zgłoszenia w CRBR.

III. Rozszerzenie zakresu informacji podlegających zgłoszeniu w przypadku trustu

Informacje podlegające zgłoszeniu do CRBR będą obejmować w przypadku trustu dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego trustu, o którym mowa w pkt 1 powyżej:

1. imię i nazwisko,

2. każde posiadane obywatelstwo,

3. państwo zamieszkania,

4. numer PESEL albo datę urodzenia – w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL,

5. informację o uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu,

6. dodatkowo, w przypadku beneficjenta lub gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trustu nie zostały jeszcze określone – grupę osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust  – informacje o grupie osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust.

IV. Możliwość nałożenia kary pieniężnej na beneficjenta rzeczywistego w razie braku współdziałania w przygotowaniu zgłoszenia do CRBR

Na skutek nowelizacji nałożony został obowiązek dostarczenia przez beneficjenta rzeczywistego wszystkich informacji i dokumentów koniecznych do zgłoszenia i aktualizacji danych do zgłoszenia w CRBR. Co do zasady, beneficjent rzeczywisty ma na to 7 dni liczone od dokonania wpisu do KRS lub od wystąpienia zdarzenia wymagającego aktualizacji danych zawartych w CRBR.

Beneficjent rzeczywisty, który nie dopełni tego obowiązku, wskutek czego podmiot zobowiązany do zgłoszenia w CRBR, nie dokona zgłoszenia lub aktualizacji informacji, o których mowa w art. 59 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w terminie 7 dni lub poda informacje niezgodne ze stanem faktycznym, podlega karze pieniężnej do wysokości 50 000 zł.

V. Zaostrzenie odpowiedzialności spółki – nie tylko za brak czy opóźnienie, ale także podanie nieprawdziwych danych

Wskazać należy, że w nowelizacji rozszerzono również kwestię dotyczącą możliwości nałożenia kary pieniężnej na podmioty zobowiązane do zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistym do CRBR w wysokości 1 mln zł (!!!). Kara ta będzie nakładana nie tylko w przypadku braku wypełnienia obowiązku zgłoszenia w CRBR, czy jego aktualizacji w terminie, ale także w przypadku podania informacji niezgodnych ze stanem faktycznym.

VI. Obowiązek weryfikacji przez instytucje obowiązane informacji w CRBR

Kolejnym novum będzie możliwość weryfikowania przez instytucje obowiązane (którymi są, m.in. banki, notariusze, przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, itp.) prawidłowości zgłaszanych do CRBR informacji.

Instytucja obowiązana odnotowuje rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w CRBR a ustalonymi przez nią informacjami o beneficjencie rzeczywistym klienta i podejmuje czynności w celu wyjaśnienia przyczyn tych rozbieżności. W razie zidentyfikowania rozbieżności, instytucja będzie zobowiązana zawiadomić o takiej rozbieżności ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Jeżeli postępowanie przed ministrem potwierdzi stan rozbieżności, organ będzie mógł nałożyć na podmiot, który zgłosił rozbieżne dane, karę pieniężną w wysokości do 1.000.000 zł. Ponadto, osoba, która dokonała nieprawidłowego zgłoszenia do CRBR (np. członek zarządu uprawniony do reprezentacji danej spółki) będzie mogła ponosić odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.

VII. Przyznanie dodatkowych uprawnień organowi właściwemu w sprawach Rejestru

W ustawie nowelizującej dodano również nowe uprawnienia organu właściwego w sprawach dotyczących CRBR, którym – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 14 maja 2021 r. – jest Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy. Nowe uprawnienia mają polegać, m.in. na:

1. nakładaniu w drodze decyzji kar pieniężnych na podmioty, które nie dopełniły obowiązku zgłoszenia informacji  oraz na beneficjentów rzeczywistych;

2. podejmowaniu działań w celu zapewnienia prawidłowości oraz aktualizacji informacji zawartych w Rejestrze.

Wyżej wymienione przepisy dot. nowych uprawnień weszły w życie z dniem 15 maja 2021 r., jednak stosowane będą z dniem 31 października 2021 r.

Wnioski

Wejście w życie nowych przepisów stawia przed przedsiębiorcami konieczność zweryfikowania prawidłowości dotychczasowych zgłoszeń dotyczących informacji o beneficjentach rzeczywistych, zwłaszcza, że instytucje obowiązane (np. banki) zobowiązane są do weryfikacji danych wpisanych w CRBR i zgłaszania w tym zakresie wszelkich nieprawidłowości.

 Ponadto, nowelizacja nakłada na liczne podmioty obowiązek ustalenia beneficjentów rzeczywistych i dokonania w tym zakresie stosownego zgłoszenia.

Co więcej, podmioty wskazane powyżej w pkt od 1-8 będą miały dodatkowy obowiązek w postaci każdorazowej aktualizacji dokonanego zgłoszenia w bardzo krótkim terminie (tylko 7 dni!!!) z dodatkowym wymogiem zachowania bezbłędności dokonanego zgłoszenia (1 mln kary w przypadku podania niezgodnych ze stanem faktycznym!!!).

Ustawodawca wprowadzając nowe regulacje, jednocześnie skomplikował życie przedsiębiorców, a także innych podmiotów, w tym tych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Działania zmierzające w szczególności, m. in. do obowiązkowego zgłoszenia w CRBR, w tym jego aktualizacji powinny być podjęte we wskazanych wyżej terminach, bowiem konsekwencje prawne i finansowe w przypadku zaniedbań, mogą okazać się wysoce dotkliwe, zarówno dla spółek (1 mln kary!!!), jak i samych beneficjentów rzeczywistych (50 tys. kary!!!).

Wydaje się także, że w przypadku wejścia w życie nowelizacji, można spodziewać się także większej liczby kontroli i wezwań do składania wyjaśnień.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.