Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji prawa restrukturyzacyjnego oraz prawa upadłościowego. Nowe przepisy, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 (tzw. dyrektywa drugiej szansy), powinny zostać implementowane do 17 lipca 2022 r. Jej celem jest ujednolicenie zasad restrukturyzacji i upadłości na obszarze całej Unii Europejskiej.

Dwie procedury restrukturyzacyjne

Projekt ustawy zakłada podział procedur restrukturyzacyjnych na:

1.     Restrukturyzację zapobiegawczą prowadzoną w ramach trzech postępowań

·      PPU – przyspieszone układowe,

·      PU – układowe,

·      PZU – o zatwierdzenie układu.

Celem tych postępowań będzie uniknięcie ogłoszenia upadłości przedsiębiorców, którzy są niewypłacalni albo zagrożeni niewypłacalnością.

2.     Restrukturyzację sanacyjną – będzie prowadzona w ramach sądowego postępowania sanacyjnego, tylko i wyłącznie wobec podmiotów niewypłacalnych, a więc tych, którzy już utracili możliwości wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Mikroprzedsiębiorcy w postępowaniu zapobiegawczym

Nowelizacja wprowadza ułatwienia dla mikroprzedsiębiorców. Będą mogli skorzystać z uproszczonej procedury inicjującej restrukturyzację zapobiegawczą.  Wymogi co do elementów, które powinien zawierać plan restukturyzacyjny, zostaną wobec nich ograniczone. Natomiast mikroprzedsiębiorca będzie musiał się odnieść w planie do kwestii zatrudnienia pracowników (np. zwolnień, organizacji pracy, konsultacji z przedstawicielami pracowników).

Układ likwidacyjny

Ustawodawca w nowelizowanych przepisach wprowadza układ likwidacyjny.  Jeżeli w ramach układu dojdzie do sprzedaży majątku zadłużonego przedsiębiorcy, to po spełnieniu odpowiednich warunków będzie ona miała takie same skutki jak sprzedaż dokonana przez syndyka w postępowaniu upadłościowym.

Ochrona przed egzekucją

Ustawodawca w projekcie ustawy wprowadził ochronę dłużnika przed egzekucją w okresie między przyjęciem układu a zakończeniem postępowania restrukturyzacyjnego lub prawomocnym umorzeniem postępowania restrukturyzacyjnego. Zawieszenie postępowań egzekucyjnych będzie obowiązywało przez 4 miesiące i rozpocznie się w dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Po upływie tego okres, na wniosek nadzorcy sądowego lub zarządcy, sędzia-komisarz lub sąd będzie mógł zawiesić postępowanie egzekucyjne na dalszy okres (nieprzekraczający łącznie z okresem pierwotnego zawieszenia 12 miesięcy).

Wierzyciele podzieleni na grupy

Nowelizacja zakłada obowiązkowy podział wierzycieli na grupy. Do oddzielnych grup mają być wyodrębnieni:

a) wierzyciele, którym przysługują wierzytelności ze stosunku pracy i którzy wyrazili zgodę na objęcie ich układem,

b) wierzyciele, którym przysługują wierzytelności z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego,

c) wierzyciele, których wierzytelności są zabezpieczone na składniach majątku dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, a także przez przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia,

d) wierzyciele, będący wspólnikami lub akcjonariuszami dłużnika będącego spółką kapitałową, posiadających udziały lub akcje spółki zapewniające co najmniej 5% głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.

Doprecyzowaniu ulegnie przesłanka odmowy zatwierdzenia układu, jeżeli jego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciw układowi i zgłosili zastrzeżenia. Zostanie wprowadzone kryterium oceny stopnia pokrzywdzenia wierzyciela zgłaszającego zastrzeżenia, dla zaistnienia podstawy odmowy zatwierdzenia układu.

Sąd restrukturyzacyjny będzie mógł dokonywać niewielkich zmian w układzie przedłożonym mu do zatwierdzenia, co powinno przyczynić się do przyspieszenia postępowania restrukturyzacyjnego. Dzięki takiemu rozwiązaniu, zamiast odmawiać zatwierdzenia układu, sąd będzie mógł go samodzielnie skorygować.

Proponowane jest uprzywilejowanie wierzycieli, którzy jednocześnie są kluczowymi partnerami biznesowymi dłużnika, obok istniejących aktualnie regulacji przewidujących uprzywilejowanie wierzycieli finansujących restrukturyzację dłużnika.

Test zaspokojenia wierzycieli

Jedną z ważniejszych zmian będzie wprowadzenie nowego obowiązkowego dokumentu w restrukturyzacji zapobiegawczej – testu zaspokojenia.

Opracowanie testu zaspokojenia będzie należało do nadzorcy/zarządcy w każdym postępowaniu restukturyzacyjnym (zwolnieni z niego będą mikroprzedsiębiorcy).

Celem testu zaspokojenia jest porównanie skutków planowanej restrukturyzacji ze skutkami jakie przyniosłoby przeprowadzenie postępowania upadłościowego. Dzięki temu wierzyciele mając pełen obraz sytuacji, będą mogli podjąć świadomą decyzję o sposobie głosowania nad układem.

W ramach testu wierzyciela konieczne będzie m.in. wskazanie informacji na temat:

– metod i założeń przyjętych przy sporządzaniu testu,

– wartości przedsiębiorstwa przy założeniu realizacji planu restrukturyzacyjnego i kontynuacji działalności,

– wartości majątku dłużnika w sytuacji upadłości i sprzedaży przedsiębiorstwa w całości,

– wartości poszczególnych aktywów likwidowanego przedsiębiorstwa.

Informacja o przewidywanym stopniu zaspokojenia wierzycieli będzie sporządzana w oparciu o ustaloną wartość majątku dłużnika w hipotetycznym postępowaniu upadłościowym. Do tego niezbędne będzie ustalenie preliminarza kosztów oraz czasu trwania tego hipotetycznego postępowania upadłościowego.

Podsumowaniem dokumentu ma być ocena czy wierzytelności objęte układem będą zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu, czy w postępowaniu upadłościowym. Konieczna stanie się analiza finalnej treść propozycji układowych i oszacowanie na ich bazie poziomu zaspokojenia wierzycieli w toku wykonywania układu.

Brak wdrożenia dyrektywy w terminie

Dyrektywa drugiej szansy, która powinna zostać implementowana do dnia 17 lipca 2022 r., na dzień publikacji tego artykułu nie została wdrożona. Oznacza to, że podmioty prywatne do czasu jej prawidłowego wdrożenia mogą albo powoływać się na bezpośrednio skuteczny przepis dyrektywy albo stosować niezgodne z dyrektywą przepisy krajowe. Dodatkowo Komisja Europejska będzie mogła wszcząć przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom wynikającym z członkostwa w Unii Europejskiej.

Projektowane zmiany należy ocenić pozytywnie. Mają one na celu wypracowanie we wszystkich państwach członkowskich UE mechanizmów pozwalających na skorzystanie z prostego, skutecznego i odformalizowanego procesu restrukturyzacji, pozwalającego na uniknięcie upadłości. Niewątpliwie są to poważne zmiany w prawie restrukturyzacyjnym, które wymuszą na osobach zajmujących się tą dziedziną prawa dalszą profesjonalizację. W szczególności sporządzenie testu zaspokojenia będzie zadaniem dla podmiotu, posiadającego multidyscyplinarną wiedzę z zakresu restrukturyzacji, upadłości, finansów oraz wyceny przedsiębiorstw. 

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.