Przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców z dnia 13 kwietnia 2023 r. ma na celu wprowadzenie szeregu przepisów prawa gospodarczego przyjaznych przedsiębiorcom. Konsultacje publiczne nad projektem zakończyły się 4 maja 2023 r. Obecnie projekt jest na etapie opiniowania. Poniżej przedstawiamy wybrane propozycje zmian.

Brak konieczności przedkładania w urzędzie dokumentu prokury

Projekt ustawy przewiduje, że organ administracji publicznej z urzędu potwierdzać będzie w Krajowym Rejestrze Sądowym („KRS”) upoważnienie prokurenta do prowadzenia sprawy w imieniu przedsiębiorcy wpisanego do KRS. Aktualnie na mocy art. 41 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy takie udogodnienie przysługuje przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG.

Procedura wyznaczenia i odwoływania wspólnego przedstawiciela w spółkach kapitałowych

Artykuł 184 Kodeksu spółek handlowych („k.s.h.”) normuje ochronę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w sytuacji, gdy jedyny udział lub wszystkie udziały przysługują kilku osobom niepodzielnie. Zgodnie z tym przepisem:

§ 1.  Współuprawnieni z udziału lub udziałów wykonują swoje prawa w spółce przez wspólnego przedstawiciela; za świadczenia związane z udziałem odpowiadają solidarnie.

§ 2.  Jeżeli współuprawnieni nie wskazali wspólnego przedstawiciela, oświadczenia spółki mogą być dokonywane wobec któregokolwiek z nich.

Analogiczne rozwiązanie funkcjonuje w stosunku do prostych spółek akcyjnych (art. 300³⁸ § 3 k.s.h.) oraz spółek akcyjnych (art. 333 § 2 k.s.h.). W Kodeksie spółek handlowych brak jest jednak określenia sposobu i przesłanek wyznaczenia takiego przedstawiciela.

Nowelizacja ma na celu wprowadzenie możliwości wyznaczenia przed notariuszem wspólnego przedstawiciela przez osoby współuprawnione posiadające co najmniej 75/100 praw do udziału lub akcji w spółce objętych wspólnością. Przedmiotowa instytucja ma być warunkowana, tym że:

1. w przypadku nabycia udziałów w drodze dziedziczenia – co najmniej jeden ze współuprawnionych przyjmie spadek,

2. w przypadku małżonków – małżonkowie złożą oświadczenie, że udziały lub akcje należą do majątku wspólnego,

3. w przypadku innego tytułu powstania wspólności praw – co najmniej jeden ze współuprawnionych złoży oświadczenie, że będzie ponosił odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę w zakresie udziałów lub akcji objętych wspólnością wobec współuprawnionych niebiorących udziału w powołaniu wspólnego przedstawiciela. Oświadczenie nie będzie wymagane w sytuacji, gdy w czynności będą brały wszystkie osoby współuprawnione.

Odwołanie wspólnego przedstawiciela proponuje się natomiast umożliwić osobom współuprawnionym posiadającym powyżej 50/100 praw do udziału lub akcji w spółce objętych wspólnością.

Zmiany w przepisach o zarządzie sukcesyjnym

Nowelizacja przewiduje, że zarząd sukcesyjny będzie przedłużany automatycznie do momentu wydania postanowienia przez sąd. Aktualnie w praktyce zdarza się, że wniosek o przedłużenie zarządu sukcesyjnego jest składany tuż przed jego wygaśnięciem. Sądy w takiej sytuacji nie mają wystarczająco dużo czasu na wydanie postanowienia w tym przedmiocie.

Nowelizacja przewiduje ponadto, że 75/100 spadkobierców będzie mogło zdecydować o powołaniu zarządcy sukcesyjnego. Dla porównania obecnie wymagana jest zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85/100. Dotychczasowa liczba wydaje się zbyt wygórowana biorąc pod uwagę ewentualne konflikty rodzinne.

Określenie jasnych zasad zakładania działalności gospodarczej przez osobę małoletnią

W sposób jednoznaczny ma zostać wskazane, że w przypadku osób małoletnich rejestracja działalności gospodarczej musi zostać poprzedzona wyrażeniem zgody przez sąd rodzinny. Sąd ten będzie brał pod uwagę indywidualne okoliczności danej sprawy, w szczególności to, czy planowana rejestracja nie ma jedynie charakteru pozorowanego.

Deregulacja stosowania pieczątek i inne ułatwienia

W praktyce zdarzają się sytuacje, w których organ administracji domaga się wykorzystania przez przedsiębiorcę pieczątki/pieczęci, pomimo braku formalnej podstawy. Nowelizacja wprowadza ogólną zasadę, zgodnie z którą organy administracji nie będą mogły wymagać i żądać posługiwania się pieczątką, chyba że istnieje szczególny przepis prawa powszechnie obowiązującego wprowadzający taki wymóg w konkretnej sprawie. Projekt wprowadza ponadto brak konieczności posługiwania się numerem NIP przez przedsiębiorców prowadzących działalność nierejestrowaną.

Zmiana prawa tylko dwa razy w roku

Projektowana ustawa przewiduje wprowadzenie zasady „dwóch terminów”. W przyjmowanych przez Radę Ministrów projektach ustaw, które określają zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej, termin wejścia w życie wyznaczany będzie wyłącznie na dzień 1 stycznia albo 1 czerwca. Oczywiście w pewnych przypadkach od tej zasady będzie można odstąpić, co każdorazowo powinno zostać uzasadnione w projekcie ustawy. Do taki przypadków zaliczać się będzie:

1. ważny interes publiczny lub

2. konieczność implementacji lub wykonania przepisów prawa Unii Europejskiej.

Wejście w życie

Planowaną datą wejścia w życie projektowanej ustawy jest dzień 1 stycznia 2024 r., z pewnymi wyjątkami. Między innymi przepisy dotyczące możliwości wykonywania działalności gospodarczej przez osoby małoletnie mają wejść w życie z dniem 1 października 2024 r.