W zeszłym roku opublikowaliśmy dla Państwa artykuł na temat planowanej nowelizacji Kodeksu spółek handlowych w zakresie kompleksowego uregulowania procedury przekształcenia, łączenia i podziału spółek. W dniu 22 sierpnia 2023 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako „Nowelizacja”) oraz ustawę z dnia 26 maja 2023 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek. W dniu 15 września 2023 r. przedmiotowe zmiany weszły w życie.

Nowelizacja wprowadziła szereg nowych rozwiązań w zakresie reorganizacji spółek prawa handlowego, zarówno w aspekcie krajowym, jak i transgranicznym. Przypominamy, że Nowelizacja ma na celu implementację następujących dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE):

1) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek, oraz

2) 2019/1151 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek.

W niniejszym artykule opiszemy dla Państwa najważniejsze zmiany na poziomie krajowym.

1. Wprowadzenie nowego rodzaju podziału

Do Kodeksu spółek handlowych (dalej jako „k.s.h.”) wprowadzono nowy typ podziału spółek –  podział przez wyodrębnienie.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 529 § 1 pkt 5 k.s.h. podział przez wyodrębnienie polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona.

W przypadku podziału przez wyodrębnienie, to spółka dzielona stanie się wspólnikiem spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. Jest to zasadnicza różnica w stosunku do podziału przez wydzielenie – w tym przypadku to wspólnicy spółki dzielonej uzyskują udziały lub akcje w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej.

Powyższe może na pierwszy rzut oka przypominać aport przedsiębiorstwa. W przeciwieństwie jednak do aportu przeniesienie majątku w wyniku podziału przez wyodrębnienie będzie następowało w drodze sukcesji uniwersalnej. Spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z takim podziałem wstępują z dniem wyodrębnienia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału.

2. Nowa uproszczona procedura połączenia

Jedną z kluczowych zmian jest wprowadzenie nowej uproszczonej procedury połączenia. W przypadku, gdy jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje w łączących się spółkach albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach, połączenie może zostać przeprowadzone bez przyznania udziałów albo akcji spółki przejmującej (bez podwyższenia kapitału zakładowego).

Przepisy dotyczące procedury uproszczonej wprowadzają mechanizm zabezpieczenia interesów wierzycieli. W przypadku gdy jeden wspólnik posiada pośrednio wszystkie udziały albo akcje w spółce przejmowanej, a połączenie następuje bez przyznania udziałów albo akcji w spółce przejmującej, wierzyciel nieuczestniczącej w połączeniu spółki posiadającej bezpośrednio wszystkie udziały albo akcje spółki przejmowanej może żądać od tej spółki zabezpieczenia swoich roszczeń w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu połączenia, jeżeli uprawdopodobni, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez połączenie.

3. Przyznanie spółce komandytowo-akcyjnej pełnej zdolności łączeniowej i podziałowej

W ramach nowych regulacji ustawodawca postanowił uwzględnić spółkę komandytowo-akcyjną we wszystkich procesach reorganizacyjnych, które mogą zostać przeprowadzone na podstawie k.s.h.

Do 15 września 2023 r. spółki kapitałowe mogły łączyć się między sobą oraz ze spółkami osobowymi, przy czym żadna ze spółek osobowych nie mogła być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. Spółki osobowe mogły się natomiast łączyć między sobą jedynie przez zawiązanie spółki kapitałowej. Nowelizacja wprowadziła wyjątek w stosunku do jednej ze spółek osobowych. Aktualnie spółka komandytowo-akcyjna może być spółką przejmującą albo nowo zawiązaną.

Spółce komandytowo-akcyjnej przyznano także pełną zdolność podziałową. Aktualnie zarówno spółkę kapitałową, jak i spółkę komandytowo-akcyjną można podzielić na dwie albo więcej spółek kapitałowych lub spółek komandytowo-akcyjnych. Przy czym nie jest dopuszczalny podział spółki akcyjnej i spółki komandytowo-akcyjnej, jeżeli kapitał zakładowy nie został pokryty w całości.

4. Tajemnica przedsiębiorstwa

W Kodeksie spółek handlowych uregulowano wprost, iż w przypadku, gdy plan połączenia należy poddać badaniu przez biegłego, a spółka wskazała na informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa lub inne prawnie chronione informacje, w opinii biegły złoży do sądu rejestrowego dodatkowo odpis opinii z pominięciem tych informacji. Analogiczne regulacje znalazły się w przepisach regulujących proces przekształcenia i podziału spółek.