19 czerwca 2024 r.  w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszony został nowy pakiet regulacji dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

W skład nowego pakietu AML wchodzą: Rozporządzenie w sprawie ustanowienia Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (Rozporządzenie 2024/1620), Rozporządzenie w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (Rozporządzenie 2024/1624) oraz VI Dyrektywa AML  (Dyrektywa 2024/1640).

Najważniejsze zmiany w regulacjach AML

• Ustanowienie Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (AMLA)

AMLA to organ, któremu przyznano uprawnienia obejmujące bezpośredni nadzór nad określoną liczbą wybranych podmiotów zobowiązanych z sektora finansowego, w tym nad dostawcami usług w zakresie kryptoaktywów. AMLA odpowiada również za koordynację i nadzór zwierzchni nad podmiotami sprawującym nadzór w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zarówno w sektorze finansowym; jak i w sektorze niefinansowym. W odniesieniu do wybranych podmiotów zobowiązanych Urząd posiada uprawnienia nadzorcze i śledcze, w tym uprawnienia do przeprowadzania kontroli na miejscu oraz uprawnienia do nakładania kar pieniężnych, w tym również  okresowych kar pieniężnych.

• Rozszerzenie obowiązku stosowania przepisów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy o nowe podmioty

W ramach nowego pakietu AML za podmioty zobowiązane do stosowania regulacji przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu uznane zostały m.in. osoby prowadzące – w ramach zwykłej lub podstawowej działalności zawodowej – handel metalami i kamieniami szlachetnymi; osoby prowadzące – w ramach zwykłej lub podstawowej działalności zawodowej – handel towarami o wysokiej wartości; dostawcy usług finansowania społecznościowego; pośrednicy w zakresie finansowania społecznościowego; dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów; jak również agenci piłkarscy oraz zawodowe grupy piłkarskie.

• Beneficjent rzeczywisty i przeglądanie rejestrów  beneficjentów rzeczywistych

Definicja beneficjenta rzeczywistego na poziomie unijnym została ujednolicona. Za beneficjentów rzeczywistych zostały uznane osoby fizyczne, które posiadają bezpośrednio lub pośrednio własność co najmniej 25 % udziałów lub akcji, praw głosu, lub innych udziałów własnościowych w podmiocie o charakterze korporacyjnym; w tym praw do udziału w zyskach, innych zasobach wewnętrznych lub w saldzie likwidacyjnym.

Uznano, że uzasadniony interes w dostępie do informacji o beneficjentach rzeczywistych mają między innymi osoby działające w celach dziennikarskich, reporterskich lub wszelkiej innej formy wypowiedzi w środkach przekazu, jak również organizacje społeczeństwa obywatelskiego (w tym organizacje pozarządowe i środowiska akademickie), które  związane są z zapobieganiem praniu pieniędzy, jego przestępstwom źródłowym, finansowaniu terroryzmu lub ze zwalczaniem tych zjawisk.  

Umożliwiono kategoriom podmiotów wymienionym w VI Dyrektywie AML dostęp do informacji o podmiotach prawnych i porozumieniach prawnych w ramach rejestrów beneficjentów rzeczywistych bez wykazywania powiązań z tymi podmiotami lub porozumieniami. Z kolei organy odpowiedzialne za prowadzenie centralnych rejestrów beneficjentów zobowiązane zostały do zapewnienia, aby informacje dostarczane przez te rejestry nie prowadziły do identyfikacji osoby je przeglądającej, tak aby umożliwić skuteczne prowadzenie działalności i uniknięcie ryzyka odwetu. Beneficjenci rzeczywiści będą otrzymywać jedynie informacje na temat funkcji lub zawodu osób, które przeglądały informacje ich dotyczące.

• Limity płatności gotówkowych za towary lub usługi

Osoby prowadzące handel towarami lub świadczące usługi będą mogły przyjmować lub dokonywać płatności w środkach pieniężnych wyłącznie do kwoty 10 000 EUR lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej lub obcej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja czy kilka operacji, które wydają się być ze sobą powiązane. Państwa członkowskie mogą przyjąć niższe limity po konsultacji z Europejskim Bankiem Centralnym.

• Ustanowienie FIU

Na państwa członkowie nałożony został obowiązek ustanowienia FIU, czyli jednostki analityki finansowej. FIU ma być centralną jednostką krajową odpowiedzialną za otrzymywanie i analizowanie zgłoszeń dokonywanych przez podmioty zobowiązane, a także wszelkich innych informacji istotnych z punktu widzenia prania pieniędzy, jego przestępstw źródłowych lub finansowania terroryzmu.

Celem FIU będzie zapobieganie przypadkom prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, wykrywanie takich przypadków oraz ich skuteczne zwalczanie. FIU będzie odpowiedzialna za przekazywanie wyników swoich analiz oraz wszelkich dodatkowych informacji odpowiednim właściwym organom, jeżeli istnieją podstawy by podejrzewać pranie pieniędzy, jego przestępstwa źródłowe lub finansowanie terroryzmu.

Rozpoczęcie stosowania i transpozycja nowego pakietu AML

Komisja Europejska jest odpowiedzialna za utworzenie i funkcjonowanie AMLA do 31 grudnia 2025 r. Z kolei rozporządzenie nr: 2024/1624 wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich zasadniczo od dnia 10 lipca 2027 r., natomiast jeśli chodzi o VI Dyrektywę AML, to państwa członkowskie zobowiązane zostały do wprowadzenia w życie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjne niezbędnych do  jej wykonania do dnia 10 lipca 2027 r.