Aktualnie trwają prace nad ustawą o Funduszu Ochrony Rolnictwa. W dniu 9 maja 2023 r. Sejm przegłosował projekt tej ustawy. Zdaniem jego autorów obecne przepisy nie gwarantują producentom rolnym odpowiedniej ochrony, a w szczególności nie gwarantują uzyskania zapłaty przez producentów rolnych za sprzedane produkty rolne w sytuacji ich niewypłacalności.

Propozycja zmian

W projekcie ustawy proponuje się utworzenie Funduszu Ochrony Rolnictwa („Fundusz”), a także uregulowanie zasad jego finansowania. Ze środków Funduszu będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym w przypadku braku zapłaty za produkty rolne zbyte podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie skupu, przechowywania, obróbki lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny. Dzięki temu producenci rolni będą mogli kontynuować produkcję, spłacić swoje zobowiązania oraz zaspokoić bieżące potrzeby życiowe.

Zasady działania Funduszu Ochrony Rolnictwa

Fundusz ma być wyodrębnionym rachunkiem bankowym. Za jego prowadzenie i obsługę będzie odpowiedzialny Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa („KOWR”). Poza samą administracją Funduszu KOWR będzie także ustalał jego plan finansowy, a następnie opracowywał sprawozdanie z jego realizacji.

Przedsiębiorstwa, które prowadzą skup, przechowywanie, obróbkę, przetwarzanie lub dalszą odsprzedaż produktów rolnych będą zobowiązane co kwartał dokonywać wpłat na fundusz w wysokości 0,125 procent wartości netto produktów rolnych nabytych od producentów.

Dofinansowanie z budżetu państwa

Poza wpłatami na Fundusz, w pierwszych dwóch latach jego funkcjonowania, ma on być zasilany środkami z budżetu państwa. W 2023 r. w kwocie nie wyższej niż 50 milionów złotych, natomiast w 2024 r. w kwocie nie wyższej niż 100 milionów złotych.

Procedura uzyskania rekompensaty

Wniosek o rekompensatę producenci rolni będą składali do dyrektora oddziału terenowego KOWR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego od dnia 1 lutego do dnia 31 marca roku następującego po roku, w którym ustalona została data niewypłacalności podmiotu lub w okresie od dnia 1 lutego do dnia 31 marca w drugim roku po roku, w którym ustalona została data niewypłacalności podmiotu.

Rekompensata będzie przyznawana w drodze decyzji administracyjnej, na podstawie rozporządzenia zawierającego stawkę rekompensaty obowiązującą w danym roku kalendarzowym. Wypłata środków następować ma w terminie 30 dni, od dnia, w którym decyzja o ich przyznaniu stanie się ostateczna. KOWR przed przyznaniem rekompensaty z Funduszu wystąpi do podmiotu, który jest niewypłacalny, o potwierdzenie braku zapłaty za nabyte produkty rolne.

Projekt przewiduje wypłatę rekompensat z tytułu braku zapłaty za sprzedane produkty rolne przez podmioty, które stały się niewypłacalne w 2022 r. Wnioski o rekompensatę w 2023 r. rolnicy będą mogli składać w okresie od dnia 1 do dnia 31 sierpnia 2023 r.

Kiedy ustawa ma wejść w życie?

Ustawa ma zacząć obowiązywać od 1 lipca 2023 roku, przy czym pierwsze wypłaty na Fundusz będą dokonywane dopiero od drugiego kwartału 2024 roku.