Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2023 r. w sprawie ogłoszenia rodzaju bazowej stopy procentowej i marży dla potrzeb cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych (dalej jako „Obwieszczenie”) zaktualizowało stopy procentowe i marże potrzebne do wyznaczenia oprocentowania transakcji pożyczek, kredytów i emisji obligacji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Ich zachowanie jest jednym z warunków uprawniającym do skorzystania z rozwiązania typu safe harbour. Nowe zasady obowiązują od 1 stycznia 2024 r.

Bezpieczna przystań podatkowa

Rozwiązanie typu safe harbour (czyli tzw. bezpieczna przystań podatkowa) polega na uproszczeniu dla celów cen transferowych zasad rozliczeń dla określonych transakcji finansowych oraz odstąpieniu przez organ podatkowy od określenia dochodu lub straty podatnika w zakresie oprocentowania takich transakcji. W celu skorzystania z tego uproszczenia w przypadku transakcji pożyczek, kredytów oraz emisji obligacji należy spełnić łącznie pięć warunków określonych w art. 11g ust. 1 ustawy o CIT (odpowiednio art. 23s ustawy o PIT). Jednym z nich jest ustalenie oprocentowania w ujęciu rocznym na dzień zawarcia umowy w oparciu o rodzaj bazowej stopy procentowej i marżę, określone w obwieszczeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych aktualnym na dzień zawarcia tej umowy.

W przypadku nieskorzystania przez podatnika z uproszczenia typu safe harbour będą miały zastosowanie ogólne zasady weryfikacji wysokości oprocentowania, zgodnie z zasadą ceny rynkowej.

Stopy bazowe

Jako bazowe stopy procentowe wskazano stopy z rynku międzybankowego, powszechnie stanowiące podstawę oprocentowania kredytów bankowych udzielanych w danej walucie.

W odniesieniu do złotego tak jak w ubiegłym roku wskazano na stopę z międzybankowego rynku polskiego WIBOR 3M oraz na wskaźnik referencyjny WIRON. Dla wskaźnika referencyjnego WIRON 3M zaktualizowano nazwę poprzez wskazanie nazwy stosowanej przez GPW Benchmark S.A., tj. „WIRON 3M Stopa Składana” (w roku 2023 – WIRON 3M).

Dla transakcji pożyczek, kredytów i emisji obligacji w walucie obcej wskaźniki referencyjne nie uległy zmianie – tak jak w 2023 r. są to stopy bazowe o trzymiesięcznym okresie przeszacowania:

• dla euro – EURIBOR 3M,
• dla dolara amerykańskiego – 90-day Average SOFR,
• dla franka szwajcarskiego – SARON 3 months Compound Rate,
• dla funta brytyjskiego – SONIA 3M Compound Rate.

Dla umów pożyczek, kredytu lub emisji obligacji zawieranych w dolarach amerykańskich albo funtach brytyjskich zawartych przed dniem 1 stycznia 2022 r. dopuszczono kontynuację stosowania bazowej stopy procentowej opartej o wskaźniki LIBOR USD 3M i LIBOR GBP 3M. Należy mieć jednak na uwadze, że zaprzestanie opracowywania LIBOR USD 3M planowane jest na koniec września 2024 r., natomiast wskaźnika LIBOR GBP 3M z końcem marca 2024 r. (o czym można przeczytać szczegółowo w uzasadnieniu Obwieszenia).

Zmiana wysokości marży

Aktualnie wysokość marży wynosi:

a. dla pożyczkobiorcy maksymalnie 3,1 punktu procentowego (w roku 2023 – 2,9 pp.),

b. dla pożyczkodawcy minimalnie 2,2 punktu procentowego (w toku 2023 – 2,4 pp.).  

W przypadku gdy bazowa stopa procentowa wynikająca z obwieszczenia przyjmuje wartość mniejszą od zera, marża ogłaszana w obwieszczeniu równa jest sumie wartości bezwzględnej bazowej stopy procentowej i wartości podanej w lit. a albo b.

Wysokość marży została oparta o publicznie dostępne dane statystyczne Narodowego Banku Polskiego (dla pożyczek udzielonych w polskich złotych) oraz notowania z rynków finansowych pochodzące z serwisu Bloomberg Terminal dotyczące marż w transakcjach pożyczek. Jak można przeczytać w uzasadnieniu do Obwieszczenia, zmiana wysokości marży ma na celu m.in. uelastycznienie mechanizmu typu safe harbour, w świetle zwiększonej niepewności związanej w szczególności z negatywnymi skutkami oddziaływania na polską gospodarkę kryzysu geopolitycznego spowodowanego wojną na Ukrainie, kryzysem energetycznym w Europie, wysoką inflacją oraz wysokimi stopami procentowymi.