Na dzień 30 czerwca 2024 r. (z pewnymi wyjątkami) planowane jest wejście w życie ustawy o kryptoaktywach (dalej jako „Ustawa”). Ma ona stanowić implementację rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów (dalej jako „MiCA” lub „Rozporządzenie”).

Ustawa określać będzie organizację i wykonywanie nadzoru nad oferującymi, osobami ubiegającymi się o dopuszczenie kryptoaktywów do obrotu, emitentami tokenów powiązanych z aktywami i tokenów będących e-pieniądzem oraz dostawcami usług w zakresie kryptoaktywów.

Kryptoaktywa  – czym są?

Kryptoaktywa to nic innego jak cyfrowe odzwierciedlenie wartości lub prawa (np. o charakterze majątkowym), które da się przenosić i przechowywać w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub podobnej technologii.

MiCA

MiCA reguluje między innymi emitowanie, publiczne oferowanie i dopuszczenie do obrotu kryptoaktywów, a także działalność dostawców usług w tej dziedzinie, takich jak platformy handlowe, portfele cyfrowe, firmy świadczące usługi wymiany kryptoaktywów na tradycyjną walutę oraz doradztwo w zakresie kryptoaktywów. Głównym celem tej regulacji jest zwiększenie ochrony nabywców i posiadaczy kryptoaktywów, co przyczynić ma się do większego bezpieczeństwa i transparentności rynku kryptoaktywów na terytorium Unii Europejskiej.

Rozporządzenie rozróżnia następujące rodzaje kryptoaktywów:

• tokeny powiązane z aktywami (ang. asset-referenced tokens, ART),
• tokeny będące pieniądzem elektrycznym, czyli e-pieniądze (ang. electronic money tokens, EMT) oraz
• tokeny użytkowe (ang. utility tokens, UT).

Projekt Ustawy wielokrotnie odwołuje się do poszczególnych postanowień MiCA i musi być wspólnie z nim odczytywany. Przykładowo wiele definicji odwołuje się wprost do definicji zawartych w Rozporządzeniu.

Rejestr domen i adresów IP

Ustawa przewiduje utworzenie rejestru domen internetowych oraz adresów IP. Rejestr prowadzony będzie przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Do rejestru wpisywana będzie domena internetowa lub adres IP podmiotu prowadzącego działalność w zakresie kryptoaktywów bez wymaganego zezwolenia, a także dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów naruszającego przepisy MiCA, o ile brak będzie innych skutecznych środków prowadzących do zaprzestania naruszenia tych przepisów w rozsądnym terminie.

Wpis do rejestru będzie wiązał się z nałożeniem na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego świadczącego usługi dostępu do sieci Internet pewnych obowiązków, w tym między innymi do nieodpłatnego uniemożliwienia lub ograniczenia dostępu do interfejsów internetowych wykorzystujących nazwę domeny internetowej lub adres IP wpisanych do rejestru.

Rejestr ma być jawny. Na wpis do rejestru przysługiwać będzie środek odwoławczy.

Obowiązki informacyjne

Obowiązki informacyjne emitentów oraz dostawców usług w zakresie kryptoaktywów wynikają w zasadzie bezpośrednio z postanowień rozporządzenia MiCA. Jednym z tych obowiązków jest konieczność opracowania i opublikowania dokumentu informacyjnego (tzw. „whitepaper„). Treść tego dokumentu będzie różnić się w zależności od rodzaju kryptoaktywa. Powinien on zawierać m.in. wszystkie informacje na temat emitenta oraz oferty tokenów będących e-pieniądzem lub ich dopuszczenia do obrotu, które są niezbędne do umożliwienia potencjalnym nabywcom podjęcia świadomej decyzji o nabyciu oraz zrozumienia ryzyka, z jakim wiąże się dana oferta tokenów będących e-pieniądzem. Dane zawarte w dokumencie informacyjnym powinny być prawdziwe, rzetelne, pełne, jasne i nie mogą wprowadzać w błąd.

KNF

Organem odpowiedzialnym za wykonywanie funkcji i obowiązków wynikających z MiCA, a także nadzoru i realizacji postanowień Rozporządzenia na terytorium Polski stanie się KNF. Komisja posiadać będzie między innymi uprawnienie do nałożenia kary pieniężnej na podmiot kontrolowany w przypadku, gdy ten uniemożliwia lub utrudnia rozpoczęcie lub przeprowadzenie kontroli, w tym nie wykonuje obowiązków lub uniemożliwia wykonywanie czynności określonych w Ustawie.

Sankcje

Projekt przewiduje szereg środków nadzorczych oraz sankcji (zarówno administracyjnych, jak i karnych) za naruszenie poszczególnych zakazów lub obowiązków określonych w Ustawie lub Rozporządzenia.

I tak przykładowo, za naruszenie zakazu wykorzystywania informacji poufnych, o którym mowa w art. 89 ust. 2 i 3 MiCA, Komisja może nałożyć karę pieniężną do wysokości 4.456.800 zł. Natomiast, osoba, która dokonuje oferty publicznej kryptoaktywa innego niż tokeny powiązane z aktywami lub tokeny będące e-pieniądzem lub ubiegać się będzie o dopuszczenie takiego kryptoaktywa do obrotu bez wymaganego zgłoszenia Komisji lub opublikowania dokumentu informacyjnego dotyczącego tego kryptoaktywa musi liczyć się z grzywną do 10 mln zł albo karą pozbawienia do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Najwyższa kara może osiągnąć niemal 67 mln zł.

Koszty nadzoru

Projektowana ustawa wprowadza opłaty za nadzór nad rynkiem kryptoaktywów, w tym opłaty za udzielenie zezwolenia oraz opłaty roczne.

Udzielenie zezwolenia na ofertę publiczną tokenów powiązanych z aktywami lub zezwolenie na świadczenie usług w zakresie kryptoaktywów będzie wiązało się z obowiązkiem uiszczenia opłaty, która wynosić będzie aż równowartość kwoty 4.500 euro (czyli około 19 tys. zł). Zatwierdzenie dokumentu informacyjnego dotyczącego kryptoaktywa sporządzanego dla tokenów powiązanych z aktywam wyniesie natomiast 3000 euro (około 13 tys. zł). Wysokość opłaty rocznej na pokrycie kosztów nadzoru ustalana będzie na podstawie średniej wartości przychodów z tytułu świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów w okresie ostatnich trzech lat obrotowych poprzedzających rok, za który wpłata jest należna, w wysokości nie większej niż 0,5% tej średniej, jednak nie mniejszej niż równowartość w złotych kwoty 750 euro (ponad 3 tys. zł). Dla emitentów tokenów powiązanych z aktywami opłata roczna wyniesie równowartość w złotych 750 euro. Pierwszy rok świadczenia przez dostawców usług w zakresie kryptoaktywów oraz dla emitentów tokenów ma być jednak zwolniony z opłaty rocznej.

Wejście w życie

Przepisy Ustawy mają wejść co do zasady z dniem 30 czerwca 2024 r., z wyjątkiem postanowień art. 4, które nabiorą mocy z dniem 30 grudnia 2024 r., oraz art. 105 ust. 1 pkt 1, który zacznie obowiązywać z dniem 31 lipca 2024 r. Regulacje dotyczące świadczenia usług związanych z kryptoaktywami będą obowiązywać jednak dopiero od dnia 30 grudnia 2024 r. Rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych ma zostać zlikwidowany z dniem 1 stycznia 2026 r.

Projekt Ustawy może się zmienić w zależności od zgłoszonych uwag na etapie konsultacji lub poprawek. Wrócimy do Państwa jeszcze z tym tematem zapewne niejeden raz.